A TARDE LARANXA
I
Que eu recorde,
desde temperá idade, sempre quixen ser o que agora mesmo son: escritor.
O que non quixen ser
foi anano, pero a miña nai pariume así: anano e con carrumba e así son. Aínda
que ben, co sol e o verán, crezo ata unha estatura considerable e os somontes
xibosos desaparecen. Isto é así.
En canto ao da
escritura, como proba do que digo, están os meus diarios de adolescencia:”A
gran batalla de tinta contra o paso do tempo e o esquecemento”, que aínda que
resultan unha repetición constante, monótona e un tanto aburrida da miña
cotiadianidade de entón, sen grandes xiros literarios de interese erudito, son
en fin, o gran de trigo inaugural, a semente prima de toda esta a miña vastidade
presente.Neles, limítome a rexistrar o que sucedía durante a xornada.Case de
modo automático, sen grandes variacións, como quen está cumprimentando un
formulario,no que só varían as anécdotas do día e os datos cuantificables.
Empecei a escribir,
máis que nada, por enorme aburrimento, e por facer algo persoal e propio que
puidese ser recoñecido polos outros de máis autoridade que eu e aínda polos
simples e populares.O cal, non deixa de ser, a pesar da pretensión vaidosa
suficientemente debatida : nobre, honrado e digno de respecto e
consideración.Creo eu.Todos tratamos de asombrar e asomar en algo, para izar,
ata a altura das nubes circulares, a nosa verdade e a nosa visión das cousas e
do mundo en xeral.
Intentar saír de
anonimato, do insignificante, dentro do marabilloso que é o ser humano; ir da
escuridade cara á luz, exercitando o enxeño e a imaxinación, é ousado e ao
mesmo tempo tentador; pero nesto precisamente consiste este asunto, esta
empresa, esta avidez e os adxectivos aínda que flúen non explican ou a min
parécemo, toda esta teimosía co folio en branco e as palabras.
Sobre todo , o que
se busca é o afecto, o amor, o agarimo dos demais; cousa paradoxal , pois tamén
é certo, que o escritor de raza, termina apartándose ou terminan apartándolle,
resultando así un cazador cazado.Pero ben,o risco e a aventura da soidade,
tamén forman parte deste divino oficio sinuoso e ondulante.Por iso ninguén se
sorprenda, se digo agora de xeito rotundo, que un necesita máis coidados, máis
mimo , máis respecto, máis atención e así en xeral, aínda que o ocultemos
avisados pola inutilidade, que non descoñecemos de ilo repetindo.E é que no
fondo todos quixésemos, que se nós tratase como cando somos nenos. Persoalmente
reivindico para a miña persoa, o delicado trato que se lle dispensa a un bebé,
durante as primeiras semanas de vida. E ben, isto cabalmente é bastante
excesivo e se algo significa, é que un é delicado sen chegar a melifluo, que
detesta a violencia e que case sempre está próximo á amizade e ao diálogo.
Clave, dentro dos
meus primeiros impulsos irrefreables cara ás letras, resulta o tempo e o seu
transcurso inexorable ao longo da historia, sempre infinitamente tendendo a
futuro. Hoxe é apenas, unha ponte escintilante, tendido cara a mañá. O tempo,
non se detén con ninguén. Sen excepción, castíganos a todos de xeito
semellante. Ataféganos con engurras, alegrías e penas. Vainos levando como un
río de augas turbulentas aquí, mansas alí; pero vainos levando sen posibilidade
de resistirnos.Como o río de Don Xurxo Manrique, ata a desembocadura , que é o
mar e é a morte.....¡ Vaia pensamentos !, quen mo ía a dicir a min, polo demais
tan dado á vida mundana e á risa sen présa. Coñecéndome con estas cargas
profundas, algúns amigos, chámanme : ¡O Metafísico!. Apelativo que a min, a
verdade nin me gusta, nin acaba de molestarme, éme bastante indiferente.Podo
dicir, que todos os escritores de raza, rexistran no seu espírito, este debate,
en ocasións tortúrante coas incógnitas esenciais da existencia. Don Miguel de
Unamuno por exemplo, sabe o seu de escavacións semellantes. Ademais todos os
seres humanos, cos pés no chan, algunha vez pensan na morte e no paso do tempo
como brazo armado da mesma.
Nos meus diarios de
adolescencia como signifiquei, escribín o que tan sen relevo e falto de
importancia transcendente, sucedía cos días dun raparigo que non acababa de
comulgar coas graníticas rodas de muíño, que polo xeral todos tragaban evitando
rozalas cos dentes.Escribir pois, por deixar testemuño de existencia e sobre
todo, para axudar aos mecanismos da memoria, que almacena recordos, como o
terreo almacena eras. Aínda que non se pode vivir ancorado no pasado, encerrado
na súa anécdota, como quen está metido nunha fastosa caixa de bombóns belgas ou
de galletas salgadas canadenses, negándose á luz do día novo.O recordo resulta
transcendental para ser, sempre necesitamos do pasado para entendernos, para
saber o que somos e como somos. Din que o neno é o pai do home, e eu digo que o
pasado, é a nai, do presente efémero e do futuro insospeitado e imprevisible,
aínda que este, dentro dun conxunto máis ou menos vario e amplo de combinacións
posibles,é coa morte como estadio final, certo e adiviñable infinitamente.
¿Que sería dun home
amnésico ?, ¿sen memoria ? e polo tanto sen recordo. Estas cuestións insisto,
de favorecer a memoria, vencer o paso do tempo ao historialo, e tamén andar o
camiño en busca dunha voz propia e persoal, leváronme a min ás primeiras letras
de cotiadianidade e diarios adolescentes.
Pasou bastante tempo
xa; os entrañables diarios amanuenses, carecen polo momento na miña vida
intelectual, dunha validez cuantificable.Descoñezo a súa incidencia e
importancia reais no afondamento da miña vocación, aínda que a intúa.
Teño que dicir que
ata en ocasións, a súa existencia durmida, chega a molestarme. Isto ocórreme
nos días de aparatosa dúbida, polo que os Diarios teñen de memoria rancia e
frigorífica.
Agora mesmo
serenándome, parece que por fin se aquietan no meu interior tan delicado ás
veces, e que están aí e estarán sempre sen que ninguén os moleste, coas
palabras iniciais, con sinceridade, fóra xa do tempo e da historia toda;
furtados ao esquecemento, conquistando dimensións que xa non están en ningures.
Son libros sacros,
diarios de adolescencia puros, que pertencen ao silencio e nin eu mesmo coñezo
o seu contido preciso agora. Non hai aínda en min palabras para eles. Nin debe
habelas nunca, airear a súa existencia, xa me resulta sospeitoso a min
mesmo.Aínda que ben, polo que neles hai de traballo e insistencia diferenzadora,
dun raparigo porta bolígrafo, que se atreve a pór palabras contra o
esquecemento, seguro que con tal mérito, acaso fosen válidos e dignos de
publicitar,a sabendas de que estaría entregando a intimidade máis recóndita e
auténtica nun exercicio de entrega bastante particular, pero poida que
necesario, polo dito do Escritor de Raza e toda a transcendencia do feito de
crear que, non é broma e debe maiúsculizarse sempre.
Digamos pois
reiterándoo, para que quede clarísimo, que a hibernación do recordo, é o que se
contén nos meus cadernos de aprendizaxe. Un neno, que desde os seus primeiros
anos, distínguese dos demais e escribe combinacións de frases e letras para o
recordo. É un diañiño misterioso; alguén que renuncia aos xoguetes
convencionais e empeza a xogar coa vida mesma, pois vive para os seus cadernos
iniciais sobre todo o demais. Isto é moi forte, e fala claramente, do que ao
presente explica.
Toda esta sorte, de
primeiros accidentes iniciais, de pasalo ben ou mal, escribindo o cotián e só o
cotián, tomado con método, seriedade e rigor,
a peito como se adoita dicir, termina transcendendo o común e ordinario
e convértese de súpeto, no vicio de referir cousas. Xorde así o escritor, o que
se afasta e observa, para rexistrar historias: observadas, vividas ou inventadas.
Pronto todo é
literatura: a alegría, a dor, a vida , a morte, o medo, a soidade. Todo é
literatura e só literatura. Esta sorte de vicio, é o que en definitiva,
converte ao neno en escritor, o que lle mana ou brota, ás ganas de contar
cousas e crear mundos coas palabras. En orixe, a intención era apenas, a de
cuantificar, medir, detallar o anódino da súa gris existencia, sen grandes
xiros literarios, entre unhas xentes, as súas xentes, rifadas case por
definición , e cultura, con todo tipo de manifestación intelectual ou
artística, atentos como estaban e eu diría que seguen, á subsistencia.
Pasados os anos, na
actualidade, non poucas veces soña coa chegada dun tempo, dun estadio, en que
lle sexa posible escribir,coa mesma facilidade coa que fala e é moito soñar.
Escribir con absoluta naturalidade, como con absoluta naturalidade brillan as
estrelas. Rexistrar historias en cintas magnéticas, que logo unha eficiente
secretaria ao uso e aos usos.....permítaseme a frivolidade carnal
sobreentendida, encargaríase de levar á inmanencia do folio e iso tamén soa
soñado.
Posuír por exemplo a
capacidade dun Sthendal, dun Víctor Hugo, ou reencarnar ao Fénix dos enxeños, o
noso Lope de Vega, agora que conxecturan a idade do universo en expansión en
máis de 15 Evos, o cal é unha barbaridade.Capacidade medida en anos luz e
galaxias de malgaste fantasioso imaxinativo, no breve tempo terrícola que se
contén nunha semana ou nun mes e levantar en letras unha historia comparable á
Capela Sixtina de Miguel Anxo, ao Guernica de Picasso ou ás Ruínas Incas do
Machu Pichu, do departamento de Cuzco no Perú.
Ese é o meu secreto
desexo, o soño que automático formúlase no meu interior cada vez que no
espacio, un anaco de materia incandescente, desprázase fugaz e errante. Unha
especie de rei Midas, convertendo non en ouro, se non en literatura todo o que
toca e iso xa é soño excesivo tamén.E é certa tolemia preferentemente insán,
pero sobre todo é a fe que move montañas e o instinto dócil do can fiel
durmiñando aos pés do seu amo, a cheminea acesa e a pipa de buxo ou cerdeira
ateigada de oloroso tabaco holandés marca “errante”, entre os beizos.
A miña Biblia é un
Dicionario da A á Z.O osíxeno está composto de palabras. Na auga e no vento
reina a palabra.
Claro que en
literatura como na vida, rexístranse modos diversos de achegarse á
creación.Federico García Lorca, era poeta pola graza de deus ou do demo, e
sobre todo polo traballo que dedicaba a este sacro mester.Salta aquí, mellor
dito:aflora,xorde,o binomio inspiración transpiración , e como expoñentes
desmedidos desta outro xeito de facer, lenta e ardua, paciente e pausada, deben
mencionarse Gustave Flaubert o creador de Madame Bovary ou Xoán Ramón Ximénez,
abandeirados da tenacidade atemporal en busca da palabra adecuada, á marxe do
tempo e do espacio.Persoalmente contemplo, ambas as formas de traballar a
literatura:
A rápida e
escintilante e a lenta e demorada, cada tempo leva consigo unha forma e un
método únicos.Mesura e desmesura. Brevidade e colosalidade.Pluralidade,
sinceridade e contundencia.
Pero xa abonda de
preludios, introdución ou o que o ata aquí dito sexa, concibido todo, como unha
pequena punta dun gran iceberg teórico, que mergullándose nas profundidades
abisais do océano creativo, se algo denota é a miña visión nada frívola, aínda
que a frivolidade estea ben cando estea ben, da Gran Literatura con maiúsculas.
Escribir é un oficio
de deuses ou menos. A fiestra que mira á realidade aparente é aburrida e
insubstancial, case sempre.A literatura dotada de imaxinación é osíxeno da
alma. Moi relacionada con todo esta orde de cousas, está a historia, que esta
tarde vos pretendo contar:
II
¿A historia sucedeu
realmente ou non sucedeu ?, que máis da. Aínda así vou tratar de contala.Nace
pois, como non podía ser doutro xeito desta ambigüidade e incerteza
manifestada. Calquera pode pensar que é real ou simplemente ficción, pero iso
non ten maior importancia. É unha historia dos tempos en que o protagonista ten
vinte anos, e está namorado, é o primeiro amor. A moza ten dezanove anos, o
pelo louro, os ollos son azuis e encima chámase: Marisol.
¡ Que bonito verdade
!: ¡ Marisol !. O mar e o sol, a auga, aínda que sexa salgada e a luz: A vida
na súa totalidade. A época do ano onde se desenvolve a historia é o verán. As
datas estivais son para el, as máis fermosas e románticas do ano.
En Galicia, os
veráns son moderadamente cálidos.E a choiva, a choiva aquí é arte: detrás dos
cristais, percibindo como as pingas de auga golpean e logo escorregan lentamente
como bágoas doces ou perlas transparentes, que as nubes grises derraman
incontidas sobre os vales e as montañas do Gran Suceso Redondo, que é a o
planeta Terra, no seu conxunto con Galicia dentro.
A Terra; o noso
marabilloso planeta, incubado como un indefenso polo no interior do ovo cósmico
do inicio, rompendo o cascaron por medio do estrondoso big bang; é un Suceso
Redondo, unha Nave Redonda que viaxa a velocidade constante desde sempre e para
sempre.....ao redor da Gran Estrela Amarela que é o Sol, con periodicidade
anual.
Vistas así as
cousas, desde esta atalaia cosmolóxica, ben pode dicirse, que el viaxara vinte
veces ao redor do sol e Marisol dezanove; esta indubidablemente é unha visión
moito máis certeira da vida, en harmonía co resto do cosmos.
Pero volvendo ao
verán, este fai que o sangue renóvese e flúa máis rápido e alegre polo circuíto
das veas. Polos quilómetros de tubo que drenan o corpo humano. Nesta época do
ano, vívese máis cara ao exterior.
No inverno, a vida
pasa máis lentamente, da esa sensación. Vívese con pelo de lobo; de maneira
máis endóxena; encerrado cada un na súa circunstancia vital.
O clima como factor
de crucial importancia, á hora de deseñar espíritos e estados de ánimo, bo
modelador de pobos e de formas de vivir.
A luz e a
temperatura agradable do verán, invitan a unha intensidade vital, en ocasións,
extenuante, sobre todo en horas nocturnas. As praias, volven a poboarse de
bañistas. Os corpos brancos como o leite das proverbiais vacas pintas galegas
ou a neve da Serra Nevada granadina ou o Pirineo aragonés, dos primeiros días,
pronto van adquirindo a preciosa cor dourada, que entre os raios do sol e as
cremas bronceadoras, melloran a nosa imaxe.
A medida que o verán
avanza, crece a saúde. Se a propia natureza tivese que elixir un estación do
ano, seguro que sería o verán. No ventre estival, maduran o trigo e a uva, a
froita está no seu punto. A luz solar multiplicada, pon en boa hora do
meridiano, o reloxo biolóxico dos deprimidos. Os paxariños estreando ás,
abandonan o niño, para alivio dos seus infatigables pais.
O pai do mozo
namorado, prestoulle o coche: un histórico Renault-12 de cor verde mazá.
Recolleu a Marisol en Ribadumia e dirixíronse á mítica praia da Lanzada – de
titularidade municipal compartida por Sanxenxo e o sorprendente municipio do Grove ,agora
península, e outrora illa ; que coincidindo coa ponte festiva do mes de
outubro, dende o ano 1.963, celebra a súa famosa festa de exaltación do marisco
-, que sen cesar en ondas puras, azul verdosas, cristalinas; incansable nas
súas areas, réndese unha e outra vez o magnífico e mítico océano Atlántico.
Como de costume , a praia estaba abarrotada, podíase dicir que colgaran un
imaxinario cartel de “non hai billetes”. A moza estaba preciosa co seu bikini
de raias: azuis e brancas, con motivos mariñeiros e froiteiros.
Aínda que non creo
que o amor se demostre tirándose a
vaixela á cabeza, algunhas mulleres delicadas, cando se enfadan, resultan máis
belas. A Marisol, os enfados, durábanlle o xustiño, para que os seus ollos
adquirisen un brillo especial, que aumentaba considerablemente o seu gran
atractivo.A relación de parella, o noivado, marchaba como a seda, con todo
aquel día estaba encabuxada, porque desexaría ir á Lanzada en bicicleta desde a
parroquia de Lois ,lugar da Cruz, como faciamos moitas veces.Segundo ela , e o
título dunha película: “As bicicletas son para o verán”. Faise deporte e
ademais resulta ecolóxico. Sen dúbida a razón estaba do seu lado. Pero eu
estaba moído aquel sábado do mes de xullo, entre o traballo nunha fábrica de
parafusos e as verbenas, que tanto proliferan nesta época do ano. Só pensar en
dar pedais, púñame os pelos e o vello de punta.
Cada pobo, cada
parroquia, ou ata as pequenas aldeas, teñen a súa festa anual. Pasa rúas, fogos
artificiais, petardos, rosquillas, polbo, viño, ostras, mulleres bonitas , e
pola noite á luz da lúa: a verbena.As tardes noites dos veráns galegos,
pobóanse de notas musicais.A xente baila e divírtese ata altas horas da
madrugada. É o tempo do amor e dos soños, que ás veces se fan realidade e
outras se derraman como castelos de area bañados polo mar.
Estabamos algo así
como abonados, á pequena cala, existente preto da capela da virxe da Lanzada.
En silencio, tendo por medio, un par de bicicletas de pasaxeira discrepancia,
enfilamos polo carreiro de pés descalzos e chancas, que da acceso ao lugar. Non
se trata dunha teima máis ou menos irracional. Instalámonos alí, porque como
saberán os quen coñezan esta praia, é onde mellor, se pode gozar do baño. Está situada, entre un
promontorio ístmico á esquerda, no que se acha a capela e un illote rochoso á
dereita. Esta singular configuración xeográfica, converte a cala nun precioso
refuxio de singular beleza, ata onde o impetuoso Atlántico, chega manso e
garatuxeiro.A auga, é máis morna nesta zona.
A título informativo
direi, que cada ano no mes de agosto, celébrase unha romaría na contorna do
santuario da virxe, patroa de devotos mariñeiros. É xustamente esta virxe,
xunto coa súa homónima a das Cabezas no mosteiro de Armenteira, Santa Xusta de
Moraña, ademais dos Santos: San Bieito de Lérez e San Breixo do municipio de
Xabre, os que concitan o meu heterodoxo fervor, se non de crente ortodoxo, polo
menos de romeu, e de admirador da paisaxe onde se obran os seus respectivos santuarios.
Estendidos os
grandes toallóns sobre a area, logo das manobras de limpeza e acondicionamento
do terreo, que de forma semiautomática, valéndonos de pés e mans efectuamos
todos os de toalla, non así os de hamaca e antuca, xa que estes son a nobreza
das tan democráticas praias, dispuxémonos a tomar o rabioso sol.O enfado das
bicicletas continuaba, pola miña banda, non tiña intención de solucionalo, polo
menos de momento. Estábase mellor así, en silencio. Cos aloumiños, bicos e
caricias de namorados aprazados. Ademais, como xa dixen, estaba cansado e
prefería primeiro de nada, unha boa sesta, logo un relaxante baño e como novo.
Ao noso arredor,
desenvolvíase un día de praia de tempada alta, coa rapazada preto da beira do
mar, traballando a bo ritmo, en castelos de area, tartarugas xigantes e
enterramentos en vivo.Todos eles, provistos de cubos, pas e anciños de cores.
No aire, tres ou catro papaventos , debuxaban arrevesados escorzos, manexados
con habilidade por pais moi docentes. Algúns por parellas, entretíñanse no xogo
da raqueta.Un grupo multicolor de bañistas, xogaba ao fútbol. Vestidos con
cinguidos monos de goma impermeables, brincando sobre as ondas, os aguerridos
practicantes de windsurf, divertían o mar. De cando en vez pasaba algún
esforzado practicante de footing area.
A maioría do
persoal,prefería a total inactividade, abandonados á súa sorte sobre a
toalla.As peles,brillaban case como espellos encarnados, por efecto das cremas
protectoras. Todos nós semellantes a poliños, baixo a gran galiña choca que é o
sol. Marisol aburríase sen medida, pero aínda así mantíñase firme no seu
encabuxamento. Para procurarse distracción, sacou do zurrón de praia, o
voluminoso cómic dos irmáns Zipi e Zape, que eu comprara recentemente para a
miña colección.Teño todas as historietas editadas ata o presente,
protagonizadas por estes curiosos e terribles xemelgos.
De súpeto, un suceso
inesperado atraeu a atención xeral, todas as miradas dirixíanse cara ao ceo. A
uns cincuenta metros do chan aproximadamente, sobre o illote, podíanse observar
dúas estrañas nubes circulares. Á xente ociosa e aburrida, aínda que sexa de
praia e de descanso. Todo termina por atraer sobre si o inevitable tedio; como
nenos grandes, calquera situación nova, é susceptible de atraer entón a súa
concentrada atención. As nubes redondas tiveron un gran éxito. Máis dun pasouse
o resto da tarde coa boca aberta mirando ao fenómeno, algúns provistos de
cámaras ata lles fixeron fotos. Oíanse toda sorte de comentarios, polo demais
coincidentes en que, podía tratarse de naves extraterrestres, que nós estaban
espiando. Algúns con voz requintada, graves de rostro, explicaban o fenómeno,
como efecto de remuíños nas correntes do aire e filtracións de luz.Para estes a
fiestra da vida, é sempre a mesma, para todo teñen unha explicación científica
irreprochable que acaba coa imaxinación e a esperanza.
A maioría con todo,
ávida de sensacións fortes, desexaba que se tratase de naves espaciais.
Á miña compañeira, o
suceso pareceulle moito menos interesante que, as peripecias dos incomprendidos
irmanciños, presentando o boletín de notas, desbordado de rodas de bicicleta ao
seu señor pai Don Pantuflo, ou esnaquizando o xardín da veciña ou rompendo
cristais cos seus inopinados chutes a gol. A min a verdade, é que me deu o
sono, e quedei durmido como unha leirón careto. Calculo, que a miña sesta durou
unha hora, aínda que segundo puiden recordar ao espertarme, estiven a maior
parte do tempo , vivindo dentro da peripecia onírica dun estraño e nada usual
soño.
Cando espertei,
Marisol, non estaba no seu toallón ,e sobre a miña cabeza, abríase un paraugas
de praia de cor azul.Aínda medio adormecido, e sen apenas esforzo, o recordo,
foime trasladando o argumento do que, mentres durmía, sucedera no meu
subconsciente e que se pode resumir así:
“.....O sol iniciaba
a súa manobra de descenso no horizonte. A enseada, estaba baleira de xente.
Estrañamente desértica.En traxe de baño, sentado sobre o muro de pedra, que
rodeaba o santuario da virxe da Lanzada, a cor da miña pel era case negro,
abaixo o mar movíase con inmensa calma. Sopraba unha lixeira brisa e como
dixen, ningún ser humano se deixaba ver, en todo o meu ángulo de visión. Encima
do illote, as dúas nubes circulares, mantíñanse agora virando a gran velocidade
sobre un eixo imaxinario, á vez que emitían unha potente luz alaranxada. Ao
pasarme rozando, facendo complicadas cabriolas no aire, conseguín atrapar unha
folla de cores, que pronto resultou ser a páxina desgaxada dun T.B.O. , onde os
irmáns Zipi e Zape, descubrían unha sirena labrada en pedra, enterrada ata
entón no xardín de Dona Petrilla a sufrida veciña.
Estando así sentado,
en plan xefe indio, sobre o muro de pedra, sentín ás miñas costas, certo ruído,
provinte do interior da capela, e vin como por entre as crebas da pedra, e
polas seteiras ou bufardas laterais, ademais de arredor do encaixe da porta, e
entre as tellas, comezaba a notarse un resplandor laranxa que, convertíaa a
toda ela nun poderoso foco de luz. Mentres tanto, medio disco de sol, agora
tamén alaranxado, mergullábase no océano. A soidade na contorna, seguía sendo
absoluta. A luz que xurdía do interior do recinto sacro, a forza de cobrar
intensidade, recordaba cada vez máis a cor das chamas, cando por exemplo se
queima o monte. Cousa que dito sexa de paso, sucede con máis frecuencia da
desexable, nos veráns deste antollo esmeralda que é Galicia.De súpeto, os meus
ollos estupefactos, observaron como no teito do mar, en breves instantes, un
gran círculo de auga, tinguíase do mesma cor laranxa, que o provinte da capela
e do astro rei.Enseguida o océano, ata entón durmido e en calma, axitouse con
inesperada violencia.Á miña dereita sobre o illote, as dúas nubes circulares,
desapareceran.Emerxendo da auga, empezou a deixarse ver unha plataforma
prateada, que creceu e creceu, ata alcanzar a altura do muro, desde onde eu
observaba. Vulnerando as leis físicas, a metade do disco solar mergullado
momentos antes, reapareceu. De pé, no centro da ascendente plataforma, divisei
unha muller vestida cun bikini de raias semellante ao de Marisol. Atónito,
pronunciei o seu nome, dúas ou tres veces. Ou non me oía, ou era outra persoa.
Cando por fin, estivo á miña altura, distinguín con nitidez, que non era
ela.Tratábase dunha muller madura, moi fermosa. A cor do seu pelo, era laranxa,
rubia, melena de cenoria. Todo era laranxa aquela tarde. Nunca vira antes, uns
ollos alaranxados como os seus.Só algúns animais salvaxes como os tigres, os
pumas ou as panteras, téñenos desta cor cando cazan e hai lúa chea.A longa e
solta cabeleira, chegáballe ata a ondulación das cadeiras. De constitución
atlética, o seu corpo inopinadamente, remataba nunha gran cola de peixe.Era
unha sirena. O foi por só uns instantes. Antes de descender da plataforma
prateada, fixo correr a cremalleira, que a suxeitaba a cola de peixe ao final
das pernas e descendeu ata onde eu estaba sentado.
- Non te asustes,
son unha amiga. Chámome Laura. O da cola de peixe corresponde aos efectos
especiais. É para impresionar a incautos, e virando sobre as súas plantas, deu unha
volta en redondo: ¡ Como ves son unha muller completa !.
Mentres dicía isto,
a plataforma prateada que momentos antes saía do mar, mergullábase agora
lentamente nas misteriosas profundidades do océano Atlántico. Na superficie da
auga, facíase de novo a calma. Mentres tanto no horizonte, o sol, retrocedía,
si retrocedía; agora podíase observar como entre o disco e o ocaso, xa había
sitio suficiente para un novo sol. O tempo regresaba, o sol ceaba sen dúbida a
parábola descrita durante o día, ¡ era magnífico !. Como o era aquela muller
xurdida das profundidades do mar.
- Vén comigo díxome
tendéndome a man - quero que vexas e coñezas algo moi interesante.
- ¿E Marisol ? .....
¿Onde está Marisol ? - A pesar do meu asombro, ante todo o que estaba
sucedendo, logrei articular as palabras precisas, para formular a pregunta máis
importante do mundo, para min, naqueles momentos de desconcerto.
- Non te preocupes
por ela. Permíteme un momento - Pedíame a páxina solta e voante do T.B.O. que
eu aínda conservaba na man.
- Ves aquí está,
xusto aquí na viñeta en que Zape, descobre o corpo dunha sirena esculpida en
pedra. ¿Vela ?.
- É certo - Dixen
sorprendido.
Era verdade, alí
estaba a caricatura que se parecía a Marisol, entre os demais curiosos, atenta
á aparición da escultura.
Podo asegurar, por
ese ser superior moitas veces inmensamente inxusto, dentro da súa sabia
inmensidade total que o abarca todo, que as relixións de todo o mundo apuntan e
que eu desexo que exista e que se faga xusto, que cando atrapei a folla do cómic
ao voo, a miña desaparecida noiva, non asomaba entre os ociosos curiosos, que
admiraban con sorpresa o achado, cal si se topasen ante a Dama de Elxe por
dicir algo, que ben entendido, rememora a Ibéricos e que xunto coa do Cerro dos
Santos e a de Baza, son as tres damas da escultura Ibérica, que se conservan no
Museo Arqueolóxico Nacional, todas elas relacionadas coas diversas culturas
mediterráneas.E mentres predomina o carácter clásico na de Elxe, a influencia
púnica faise evidente na de Baza, e aí queda iso, para maior gloria dos libros
de arte.
E xa metidos en
arte, permítaseme : permítomo, permítomo, que diga que a min me fascinan da
arte exipcia sobre todo: O chamado Escriba Morgan e O Alcalde do Pobo.O Escriba
representado cun realismo asombroso, cando menos ,- segundo o poeta Xurxo Cuña
e o pintor e escultor Serxio Portela
falando de arte na taberna de Xoán un domingo calquera en Ámbar - aparece en
situación de espera para escribir, a pesar do seu inmobilismo.E O Alcalde do
Pobo, que representa en madeira ao nobre Ka-aper, na actitude característica de
mirar á fronte e camiñar.
E máis persoais
gustos sobre arte -iso si conculcando sacros preceptos de santóns literarios
sobre o relato- na seguridade de que só existen palabras e que todos os xéneros
se condensan nun: literatura: comunicación e mensaxe.
¡ Que ben pouco é
todo isto, cando as palabras xa non bastan, pero son o único que temos de
momento !.
Gústanme: O
Autorretrato de Durero ( 1.498 ), no Museo do Prado; O Floreiro ( 1.485 ) de
Hans Memling e O Recuncho dunha Biblioteca ( 1.710 -1.712) de Jan Janz Van der
Heyden ambos no Museo Thyssen Bornemisza no Palacio de Villahermosa de
Madrid.Pero sobre todo insisto A Dama de Elxe e o Pórtico da Gloria da Catedral
de Santiago de Compostela polo Mestre Mateo en Galicia , a miña pequena gran
patria.
Dicía.....que a miña
atribulada e díscola noiva, non aparecía entre os curiosos que admiraban o
achado e mantéñoo, con todo, agora para a miña sorpresa e todo iso, os seus
trazos reflectíanse diáfanos nunha das viñetas, saídas da man mestra do gran
Escobar.O máis difícil aínda circense sucedía, unha e outra vez dentro do mundo
onírico do meu soño na praia da Lanzada, a tiro de frecha de Cupido do centro
urbano do Grove e da mesmísima Torre acendida onde Don Manuel Lueiro Rei ,
Escritor e Poeta ,( Fornelos de Montes 1.916; O Grove, 1.990) pensou un día que
os nenos non debían crecer.....
A continuación
interferindo repentinamente, no fío argumental que aínda en soños, seguía o meu
subconsciente vienés, vinme xunto con Marisol, ambos montados en bicicleta
desprazándonos veloces sobre a superficie do mar. O océano, era unha gran
meseta sólida, e nós realizábamos todo tipo de cabriolas sobre as súas costas
cristalinas azul verdosas. Aquí as imaxes sucédense e enseguida a extensión de
auga salgada, pobóase de laranxas mecánicas, que rodan en distintas direccións
chocando unhas con outras como bólas de billar, sobre un colosal tapete verde
azul.A luz, que agora proxecta o santuario é azul como a primeira época de Picasso,
con feixes verdosos nos contornos. Cando de golpe se abre de par en par a
porta, a virxe , sae ao exterior camiñando como unha muller. A súa figura emite
escintileos de luz laranxa extensísimos, a súa beleza é tan sobrenatural, que
debo apartar os ollos. Comeza a andar en dirección ao mar, métese dentro del, a
auga volve á súa normalidade líquida. Mergullada ata a cintura, a virxe,
vólvese e faime un xesto para que a siga.....Ao chegar ao seu lado estende a
man e eu recólloa coa miña, da man o un do outro, descendemos ás profundidades.
Agora a luz laranxa, ten a súa orixe novamente no mar, o sol retrocedeu tanto
na bóveda, que volve ser mediodía. O espectáculo que se desenvolve diante dos
nosos ollos, no chan submarino, é tan inenarrable como marabilloso. Multitude
de nubes circulares, están aliñadas en filas infinitas.....Óese entón, a voz de
Laura, que nós explica como unhas nubes viaxan cara ao futuro e outras o fan ao
contrario, cara ao pasado.E engade:
- ¡Debaixo do mar da
Lanzada, está localizado o túnel do tempo!.
A virxe dos
pescadores, coma se xa fose coñecedora desta realidade desde sempre, non mostra
sorpresa, ao oír semellante aseveración na voz de Laura, que se escoita baixo o
manto de auga, pero que fisicamente non se deixa ver.
Ao cesar a voz en
off, dunha das formacións circulares ábrese un zapón. A virxe, pretende pasar
ao seu interior, cando unha dobra do seu vestido engánchase e racha, eu recollo o retallo da súa
vestimenta.....”
¡ E esperto !
.....Abro os ollos,
Marisol non está. Sobre a miña cabeza ábrese un paraugas cor azul, publicidade
da marca de pomadas para a pel ou mellor dito cremas: “ Nívea”.O toallón
rexistra a axitación do meu soño, todo está revolto, do zurrón de praia coa
merenda saíron rodando algunhas laranxas, e xunto ás lentes de sol, hai o anaco
dun vestido branco bordado con fío de ouro.....
III
Penso que Marisol,
ao verme durmir tan a gusto, esquecendo rifas veniais, decidiu pór a antuca a
funcionar, para protexerme do sol rabioso daquela tarde laranxa e de verán. Non
tiña por que inquietarme, seguramente regresaría dun momento a outro. Con todo,
aquel soño: A páxina do T.B.O. cos seus preciosos trazos impresos nela, as
laranxas caídas do zurrón de praia e sobre todo aquel anaco ou retallo branco
de vestido feminino, púñanme nervioso.
O T.B.O., estaba alí
sobre a toalla, decidín inspeccionalo, para ver se faltaba algunha páxina.
Estaba completo, ademais en ningunha viñeta, aparecía sirena de pedra algunha,
fora un soño, só un soño. O demais, seguramente se podería explicar polas leis
da casualidade e o azar.O roto, o anaco ou retallo do vestido, era sen dúbida o
máis misterioso. Era coma se fose posible extraer dos soños algo material e
físico, non só recordos e imaxes. Ao fío destas reflexións, dirixín a mirada
cara ao anaco de ceo que cobre o illote; as nubes circulares desapareceran.
Era a hora da
merenda, o papel de aluminio, brillaba baixo os raios de sol, pronto serían as
seis e media da tarde. Marisol seguía sen aparecer, decidín esperar algún tempo
máis e se non sairía a buscala.Aínda de cando en vez, as imaxes do soño,
xogábanme algunha mala pasada. Era coma se esperase ver na realidade o que a
miña mente, construíra ao seu libre albedrío mentres durmía. Mirei cara ao santuario,
logo cara ao mar, todo aparecía normal como sempre, sen cambios. A praia estaba
ata os topes, recordei cun sorriso de satisfacción nos beizos que no soño
aparecía desértica. De todos os xeitos, o meu estado emocional, seguía sendo
tenso, en primeiro lugar por causa do soño e agora tamén, pola ausencia da miña
querida noiva. Observei que a escasos metros de onde eu me achaba, unha nai de
familia numerosa, dáballe laranxas aos seus fillos, entráronme ganas de pórme a
correr e a gritar como un visionario, posuído por forzas ocultas, ante a
percepción traumática de tan zumosa e vital froita. Contívenme grazas a que,
nese momento, divisei á miña noiva achegándose cara ás toallas e a antuca. Ao
principio non me dei conta, pero a medida que se achegaba, puiden ver que a
acompañaba un home xa maduro de longas barbas e longo pelo branco como a neve e
o leite. Chegados ambos ata onde eu estaba, de pé á beira da antuca, sen darme
tempo a dicir palabra, Marisol presentounos:
- Este é Sexismundo,
Mundo para os amigos, o meu noivo.
- Moito gusto - dixo o home.
- Preséntoche a
Arturo- que así se chamaba o acompañante da miña noiva.
- Encantado, tanto
gusto - manifestei eu.
Démonos a man como
se adoita facer nestes casos. Así de cerca, unha vez salvadas estas protocolarias
formas de educación básica, mentres o descoñecido, recentemente presentado como
Arturo, comentaba algunha cuestión con Marisol, observeino con detemento e
profundidade.
Como quedou dito, o
seu pelo e barba eran brancos, da cor da neve dos grandes cumes alpinos. Os
seus ollos eran azuis como o ceo. Era alto, moito máis alto ca min, de
constitución atlética e a pel curtida polo sol. Os seus dentes eran tamén moi
brancos, froito dunha boa hixiene e poderosos como os dun león.O seu aspecto
xeral era atractivo, demasiado atractivo e exquisito, diría eu.....
Enseguida me dei
conta da súa estraña distinción. Non era en absoluto unha persoa corrente,
resultaba extraordinariamente sofisticado e interesante. Ao parecer Arturo,
pasaba as súas vacacións nunha casa alugada nos arredores da próxima vila do
Grove:caprichosa e espectacular península situada na embocadura da ría de
Arousa, en cuxo interior e frontal a esta , como unha perla dentro da cuncha
dunha ostra, sucede a máxica illa de Arousa que coas seus 7 Km2 de extensión é
toda ela un fermoso pobo mariñeiro que parece vivir sobre un gran
transatlántico natural, sendo cos seus seis mil habitantes a máis habitada das
moitas que salpican o litoral atlántico galego.Nesta mesma ría emerxen tamén
rodeadas de auga salgada por todas partes:Sálvora exterior,os illotes de
Tourisa e Marma, a de Cortegada e a híper turística illa da Toxa .En fin polo
que aquí importa: Península do Grove , illa de Arousa enfronte e ría de Arousa
situadas en pleno corazón das Rías Baixas sen comentarios; resultan a parte
dunha lección completa de xeografía pura, pura literatura atlántica.....
Seguramente,
coñecéronse por casualidade mentres se bañaban ou paseaban pola praia de fina
area. Confiaba plenamente en Marisol ( á larga ela pagoume coa traizón e a
frialdade), e ata me parecía positivo que, a miña parella se relacionase con
outras persoas, para romper o carcerario egoísmo dual do que falara From como
couza e cancro de moitas inocentes parellas. Ademais, a súa presenza servira
polo menos, para que á miña compañeira lle pasásese o encabuxamento das
bicicletas sedentarias.Gustaríame, ao fío do dito, contarlle polo miúdo o meu
soño, en especial o episodio das bicicletas desprazándose sobre o mar sólido,
pero ocasión habería para iso, agora que tacitamente fixérase a paz entre nós
os dous. Polo demais, a conversación con aquel señor, prometíase interesante a
xulgar por todos os indicios exteriores: o seu ton de voz diferente e sobre
todo que a miña compañeira, a base de tempo xuntos, xa sabía elixir persoas de
certo verbo. Non se esqueza que xa eu era por entón, un escritor en avanzado
estado de formación, claro que aínda ao principio do inicio.
Empezamos a falar e
ao pouco tempo, souben que aquel home, era escritor, o cal, confirmaba as miñas
sospeitas iniciais. Poucas veces o aspecto exterior dun home mente sobre a súa
condición, ao ollo dun bo observador. O contido do interior, do seu espírito,
inevitablemente, termina aflorando primeiro aos seus ollos e despois ao
conxunto do seu físico, dos seus ademáns e xestos. Non se trata en absoluto de
prexulgar ás persoas, é simplemente, un exercicio de intelixencia e
imaxinación, que no meu caso particular adoita coincidir coa realidade. Non
xulgo as aparencias seguindo os patróns clásicos.O meu baremo é persoal e
intransferible, longo e complicado de explicar con detalle.Sometido a puntuais
erros como todos os apriorismos, as excepcións confirmando a regra, adoita
funcionarme.
Distingo ás persoas
cunha mirada detida, isto bástame para lerlles a alma, é unha facultade, un
medio de defensa, un don, unha virtude. A intuición, xoga un papel bastante
importante, nestas primeiras vibracións. E é que, nos tempos que corren, hai
que estar alerta, non baixar a garda nunca.Hai moito indocumentado, que entrándome
no campo de visión do ollo, máis que nada por pintoresquismo, logo confunde o
cu coas témporas ou toma por bobo a quen só é humilde e humano. Onde poño o
ollo, poño a bala, dito isto en termos do fart west americano.
Arturo, era un
escritor de fama minoritaria, moi celebrado no seu círculo. Un escritor todo
terreo, con libros de poesía, novela, relatos e de artigos publicados en
xornais e revistas de tirada nacional. O seu nome, non acaparaba os titulares
dos medios de comunicación, nin era dos primeiros nas listas de éxito; o gran
público, pouco ou nada sabía del. Con todo, oírlle falar sobre a literatura e a
creación en xeral, era unha auténtica gozada, enseguida caíase na conta do
importante que era para el.Aquela tarde, parecía especialmente disposto á
conversación , eu escoitábao decidido a beneficiarme da súa experiencia. As
súas palabras, indicaríanme o norte, o camiño a seguir. Era algo así como unha
gran buguina, que posta ao oído, no canto de rememorar o son do mar, por obra
do vento e do seu labiríntico interior:fala de literatura. Realmente, aquel
home era unha especie de guía que o destino puña así polas boas no meu camiño.
- ¿Que vos parece,
se imos ata aquel chiringuito de alí e tomamos uns refrescos ? - Dixen
intentando buscar un lugar máis idóneo para a conversación recentemente
inaugurada.
- Paréceme unha idea
estupenda - Dixo Arturo - confeso que pensaba propórvolo a vós.
Servidos os
primeiros refrescos, comodamente sentados, percibindo no corpo o fresco
deambular da suave brisa. Arturo empezou a falar, esta vez decidido a gustarse
e a gustarnos.
A calor seguía sendo
a nota dominante da tarde, facía bochorno, aínda que o mercurio iniciaba
lentamente o seu descenso, igual que o sol que aos poucos se ía descolgando
cara ao ocaso. Aínda que seguiamos en traxe de baño, os tres cubriramos o torso
coas nosas respectivas camisetas estivais. A de Arturo era de cor alaranxada,
cor que a min me recordaba algo, non sabía moi ben o que. A de Marisol e a miña
levaban impreso o planeta Terra, cun lema que invitaba a protexelo e a deixalo
en bo uso para as xeracións vindeiras.
IV
Falaba como un libro
que nunca se termina de ler, as súas páxinas sucedíanse irrepetibles e sen fin.
Todo o que dicía, a min parecíame que xa o sabía, pero carecía das súas
palabras para expresarme da forma en que el o facía. Eran reflexións sinxelas e
cheas de sentido común, pero que na súa voz, na súa cadencia espazada ao falar,
cobraban outra dimensión.Entre as moitas cuestións, que pacientemente foi debullando
aquela tarde.Recordo que dixo, que o escritor para selo, debe ser valente, un
tío sen medo, de raza, capaz de dar ata a vida se é preciso polas letras. A min
a verdade, o de entregar a vida , pareceume excesivo. El mesmo, enseguida
matizou esta opinión, manifestando que a vida fai falta vivila e que quizais,
sexa máis importante, gozar da vida de forma saudable , que as mesmas letras,
que ben miradas non deixan de ser un pasatempo, que instrumenta o ser humano,
para deixar testemuño da súa eterna aspiración a tecedor de mundos, e que de
paso resulta unha cala no espírito en busca do descoñecido que nós poboa.....
En ocasións, non
entendía moi ben o que quería dicir. O seu discurso, polo etéreo dos temas que
ía bordeando, ás veces, dábase de narices coas barreiras da linguaxe. Chega un
punto en conversacións desta índole, onde as intuicións, os lóstregos de
coñecemento, arrebatados conxectura a conxectura ao presumible, non atopan o
traxe de palabras adecuadas e entón pódese dicir, que a explicación última das
incógnitas oxidadas tampouco está na linguaxe, que non está en ningures e que
en fin, a vida no planeta Terra, é como un prato de lentellas moi ricas en
ferro, que se queres cómelas e senón déixalas.....
Comparado con estas
especulacións metafísicas tan do meu sabor,naqueles tempos, o tema do escritor
e o seu mundo, resultaba algo máis levadío, pero aínda preliterario e
precreativo. Resultaba e resulta metaliterario visto desde outro punto de
vista, que vén ser o mesmo, pois medita sobre o mesmo tema, só que nunha
secuencia de tempo diferente. Nun caso antes e noutro caso despois, e sempre a
literatura como feito buscado, fundamental e básico.Quero con isto dicir, que
tanto a preliteratura, como a metaliteratura, son as dúas partes do bocadillo que
no seu interior contén a obra de arte.Como escritor, defendo e sempre o
defendín: a Literatura pola Literatura, a arte pola arte. Non me parecía lícito
facer demasiadas concesións neste terreo. E aínda que ao principio, falei de
móbiles vaidosos sen desdicir deles absolutamente, pois son lei xeral e
natural, que entendo que afecta ao común da existencia, con maior motivo
afectará ao escritor artista, por definición esencial.
Ao mesmo tempo,
tamén se está no mundo das letras con amor maternal, a pan seco, sen outro afán
que ver ata onde podemos chegar, dourándonos a pílula da ficción.
A recompensa e o
pracer, céntranse nos folios produto da nosa imaxinación e é suficiente. Ou
debese selo. Chega un momento en que a base de anos e experiencia xa cres que
nada pode inmutarte, nin sorprenderche moito, e entón a creación calada é a túa
grande aliada.
Vivimos nunha
sociedade cómoda e consumista, pero claramente inxusta e extremadamente ríxida
e controlada, onde adoitan pagar xustos por pecadores. A picaresca deste país
chamado España, ten boa saúde, diso non hai dúbida e ata pode ser divertido
para quen ve os touros desde a barreira, pero chega un momento en que rompe a
baralla, coa violencia do tiro na caluga ou cos desmáns de vividores
estafadores de altos voos. Un Tenente Coronel, que mandaba no cuartel onde
realicei o servizo militar, pouco despois do día de praia da Tarde Laranxa,
cando nós licenciamos e entregáronnos a “branca” dixo en plan sentencioso, que
a verdadeira mili, empezaba agora , ao retornar á vida civil e xa máis feitos,
darnos conta de todo o que se coce na pota a presión da sociedade cínica, fría
e desbordante que nos manipula. E ben non lle faltaba razón ao “tiranillo”,
pero aínda así a mili, deixámoslla toda para el ou para xente profesional que
lle vaia a marcha de buscar a paz preparándose para a guerra...
O folio convértese
así, aos poucos, nun espazo de liberdade inestimable e iso é o que importa logo
de tanto pau ao auga e tanto naufraxio. Síntome recompensando escribindo estas
páxinas, é suficiente para min, dígoo de verdade. Nin a fama, nin o diñeiro,
nin os lectores, todo iso xunto non alcanza a que eu escriba unha soa liña.
Isto no presente está claro. Dígoo como resposta contundente a certos
coñecidos, que con tanta irresponsabilidade emiten xuízos sobre a miña persoa e
actos. Escribo sobre todo para respectarme e amarme cada día un pouco máis,
porque estou só, para deixar testemuño e para non morder como un can rabioso.
Debo de argumentar deste xeito tan ingrato e pobre, porque no mundo que habito,
estou algo así como proscrito, prohibido, vetado, son sospeitoso de estar vivo.
Vivo nunha especie de exilio interior, porque a sociedade non me ofrece moitas
posibilidades de sentirme cómodo e feliz. Apártome cada vez con maior
discreción e escribo cousas como esta, lonxe do mundanal ruído. Á marxe de
maquinacións e envexas que non entendo. A pesar de todo son feliz ao meu xeito
e non me queixo, só denuncio, o insoportable que resulta vivir no gume da
navalla constantemente. Non teño dono, son incómodo e penso.....Bástame de
momento coa esperanza e a ilusión, de que as miñas grandes obras están nun
lugar chamado futuro, agardando a que eu chegue ata elas e trate de pór certa
orde nelas, pois me parece que a literatura está no aire, en todas partes como
unha Deusa e case, case se fai soa. Aínda que traballo custa si señor. Que unha
cousa é dicir bonito e outra ben distinta é o traballo inherente a este oficio
de obreiro ( o que fai obras ) ou escritor, que ben se entende:¿non...?
V
A conversación de
Arturo, era variada, diversa, sempre interesante.Cando comezou a falar do
tempo, Marisol non lle quitaba os ollos de encima, estaba algo así como
embelecada, ensimesmada pola presenza magnífica daquel home.
Grazas aos meus
dotes de observador, calculeille sen esforzo unhas sesenta voltas ao redor do
sol; durante a cea o meu calculo quedou ratificado, era xustamente aquel, o día
do seu sesenta aniversario. Non é que a idade teña importancia para min, penso
que é unha cuestión bastante aleatoria. Aínda que está moi dito, penso que a
mocidade, lévase no interior, nas ganas de vivir, na ilusión, na forza
espiritual. Claro que existe unha cuestión de deterioración física evidente e
que a vellez, condiciona de modo rigoroso ao fráxil ser humano.
Isto de calcular as
viaxes interplanetarias, os anos, forma parte máis que nada dun hábito persoal
para entreterme. Outros, cobren encrucillados ou solucionan sopas de letras. Eu
como xa dixen con anterioridade, cuantifico e cualifico a calquera ser humano
con facilidade, bástame unha mirada e podo dicir a súa profesión, estado civil,
peso, estatura e toda sorte de trazos, tanto psicolóxicos como anímicos.
É un don, unha graza
natural, que ata o momento non souben explotar. Se cadra, outro no meu lugar,
se as houbese inxeniado para gañar algún diñeiro a base da habilidade. Non
están os tempos , para facer asquiños ao diñeiro.Na sociedade consumista e
capitalista moderna máis que nunca, o diñeiro é o que marca a diferenza. Que
isto foi así en todos os tempos está claro, ata na Biblia o fillo de Deus -rei
dos xudeus- o Cristo foi vendido por trinta moedas ás forzas de ocupación
romanas gobernadas por Poncio Pilato, que pasou á historia como o que se lava
as mans e mira para outro lado.Na actualidade, a cuestión acentuouse aínda
máis. Sen diñeiro non hai rock and roll, que di a letra dunha canción xa
popular. Poderoso cabaleiro é don diñeiro e o que non ten diñeiro non é de si
señor, que dirían os clásicos. Case todo pódese comprar co diñeiro, ata se pode
afirmar que a saúde cómprase co diñeiro hoxe en día, refírome ao tráfico de
nenos hispanos, para prover de órganos aos bancos ianquis, e é que aos amos do
mundo señores da guerra e a coca-cola, sóbralles diñeiro e queren comprar a vida
eterna; pronto teremos que comezar a falar de homes tartaruga ou cousas polo
estilo; a fantasía dos guionistas de cine, escritores á fin e ao cabo, púxose
ao servizo en non poucas ocasións, de ideas monstruosas e disto os científicos,
tamén teñen a súa parte alícuota de culpa.
O certo é que as
cousas están así e ninguén está disposto a deter a súa máquina de facer
diñeiro.Todo é moi complicado e emitir xuízo ou opinión definitiva sobre
calquera asunto do que non se teña precisa información é propio de mandrís e
toda a gama de primates. Claro que hai asuntos tan claros, que co só sentido
común dunha parte importante dos mortais, quedan resoltos. O de criar nenos
como coellos para abastecer de corazóns, riles e outras vísceras , a xente que
se da pisto e soña coa vida eterna é insoportable e produto de mentes
enfermas.Un inframundo ou submundo de clons cirurxicamente amputados e tollidos
avanza entre as brumas da neorazón posthumana.
Aínda no terreo das
finanzas, do Poeta, do Escritor en xeral, non sei por que romanticismo atávico,
espérase que sexa bo, que recolla a voz dos humillados e ofendidos, dos
perdedores, que sangre pola boca, e encima dáse por suposto, que debe vivir na
miseria, para maior gloria da súa creación. Os que así falen ou opinen, son uns
cabronazos, fillos de mala nai, aproveitan a debilidade social do bicho raro,
do vixiado con lupa, para sacar peito e abusando dicir inconveniencias graves.
A estes atrasados mentais habería que pórlles a pan e auga durante un par de
meses e despois pedirlles que escriban unha oda ao verán ou ás tetas da súa
curmá.
A reflexión de
Arturo, en voz alta, sobre o tempo, permanecerá sempre no meu recordo, como a
aldrabada definitiva que alguén bisoño como min, necesitaba, para contrastarse
de modo positivo e definitivo. Unha vez se consegue, preparar a máquina
cerebral, deseñar o programa de computador a partir do cal se quere construír a
forma de pensar; o pensamento debe especializarse. Aprendices de todo, mestres
de nada. Afortunadamente, dentro das cousas do mundo, hai suficientes materias
para elixir os nosos temas particulares.Depositar nelas as nosas forzas, a nosa
paixón e as nosas ansias de coñecemento, é o único camiño posible.
Desde sempre, o
tempo, o seu transcurso constante e inexorable, coouse no reducido catálogo de
temas basilares da miña personalidade pensante e futura obra.
Naqueles momento de
lecer estival, nun chiringuito de praia, alguén de moita maior experiencia que
eu, osmaba o meu tema por excelencia.Recordo que se referiu á cronofobia como a
enfermidade do tempo, dixo, que sen chegar a estes extremos desaconsellables
para a saúde, para el, o tempo,seguía sendo un tema fundamental. Explicado o
tempo, poderíase explicar o universo enteiro.
Conceptos como os da
velocidade da luz, ubicuidade, aquí esbozou un sorriso cheo de misterio,
antimateria, velocidade mental e a posibilidade de viaxar no tempo, moi unida
ao descubrimento doutras dimensións ocultas ao saber humano, sazonaron o seu
discurso moi ao meu gusto e ata ao de Marisol, que como dixen, escoitábao
expectante e tratando de non perder detalle, ata o límite mesmo da súa
comprensión.
Mentres Arturo
discursaba e discursaba, as imaxes do soño pululaban pola miña cabeza,
novamente escoitábase a voz de Laura explicando como unhas nubes viaxaban cara
ao futuro e outras o facían en sentido contrario, cara ao pasado. E despois
aquela rotunda afirmación :
” ¡Debaixo do mar da
Lanzada, está localizado o túnel do tempo!”.
Era curiosa aquela
azarosa coincidencia do onírico co real, o meu raciocinio negábase a darlle
maior importancia.Tratábase de vivir o “carpe diem” clásico, sen maiores
indagacións. Non todos os días, se estaba en presenza dun home sabio.
Si,recentemente sentados, a cualificación que lle outorguei , era sen dúbida, a
de que se trataba dun home sabio. Un ser magnífico e especial, moi por encima
da maioría dos mortais.Un bo comunicador que sabía vestir os seus densos
coñecementos coas palabras exactas.¡Aquel home era unha ateigada verbena de
saberes na que as ideas bailan moi apertadas multiplicándose nos inefables
espellos!.
Espellos xigantes
como altofalantes das imaxes que á min interésame que aquí se reproduzan con
ansia como as enredadeiras da horta.¡Espellos, espellos, espellos...!
Desde o principio,
sorprendeume que Marisol, se acompañase dunha persoa descoñecida. From pode
dicir misa.A verdade, é que nunca sucedera isto con
anterioridade.Intercambiabamos unhas palabras por educación eminentemente, cos
coñecidos que do mesmo xeito que nós, decidiran pasar unha tarde na praia e
pouco máis. Eramos unha parella aínda recente, que necesitaba de todo o tempo
dispoñible para estar xuntos, amarse e intentar comprenderse. Sentíame confuso
respecto de todo o que estaba sucedendo.Por unha banda sentíame premiado, e
doutra banda, molestábame, por que calalo, aquela amabilidade dócil e
obsequiosa que a miña noiva mantiña con Arturo.
A pesar da forza da
razón, debo admitir, que son algo celoso e posesivo. Molestábame, pero no meu
foro interno, aínda que me doe recoñecelo, dicíame, ben eu por oír falar a este
home, podo consentir sabelo deséxante de Marisol, porque a forza de ser
sincero, a miña noiva, tamén parecía rendida ao conxunto dos seus encantos.O
amor, a paixón, onde queira que se manifesten certos e irresistibles non deben
ser obstaculizados. Gustaríame ser consecuente coas miñas evolucionadas ideas,
pero unha cousa era a teoría e outra moi distinta a práctica, que á fin e ao
cabo é o que conta. De cando en vez, revolvíame no meu asento, como tratando de
achar unha posición máis cómoda, en realidade, os meus movementos de certo
nerviosismo, nacían dos meus celos e do meu instinto de posesión de macho: a
reflexión calada e interior, era entón a seguinte:
Pero ben, por moito
escritor que sexa este home, a miña noiva é a miña noiva e a min que me importa
a súa historia.
¡ Can vello, usando
artes vellas con femia inexperta !. Dábanme ganas de dicirlle así á cara :
Si,si, la,la,la: “Catabís que che vin”, anda vámonos Marisol, que este vello
verde é capaz de contarnos a Divina Comedia de vez e despois “leña”.....
E novamente volvía
comezar, a miña caravana de dúbidas: participar da conversación de Arturo , non
é un feito vulgar que ocorra todos os días. Ademais, sendo sensatos, á miña
noiva ata agora ninguén lle comeu un anaco cos ollos, que están deseñados no
ser humano para mirar, xustamente para mirar e ver.....Este debate interior que
me traía , non é raro na miña persoa. Vivo na trincheira do matiz, na guerra da
reflexión aceirada, represéntome non poucas veces afiando lapices, que logo de
tan afiados parten as súas picas. A toma de decisións debe ser fresca e rápida.
E si así, se corre o risco de
equivocarse, convén saber que, a meditación sisuda e circunflexa, tampouco
garante o acerto dez.
Pensamentos
subterráneos e inevitables como o reptar sinuoso dunha víbora, que só valen
para estragar situacións que sen o concurso dunha malicia de tal índole,
deixarían ser, por exemplo, en todo o seu esplendor, á bela posta de sol que
naqueles momentos, iniciaba a súa manobra nos confíns do horizonte, sobre a
auga do mar.
Superados estes
obstáculos froito da paixón mal educada, outra vez, soando a música a
conversación, mellor, o recitado de Arturo, encandeábanos co seu torrente de
palabras adecuadas e sabias.De cando en vez, eu, interrompíalle para aclarar algún
punto en sombras, que a min me viña longo e que el gustosamente volvía tomar,
para diseccionalo meticulosamente e facer posible a miña comprensión.
Como un libro vivo e
biolóxico interminable, nas súas follas de brisa, á presenza do mar, ía eu
medio refutando, medio inaugurando , a peripecia, a heroicidade, que supón ser
escritor. Ser conciencia e testemuña notarial, dunha época desigual. Morder o
cóbado das musas, unha e outra vez, para burlar o desapracible espectáculo, que
se observa detrás da fiestra. Recrudecéndose na súa vacuidade, co infrenable
paso do tempo e o seu colofón de noite eterna e escura. O escritor perseguido,
vetado, tantas veces humillado, que non sabe nin pode calar, e que se cala o
seu silencio é sonoro.Aquí está a súa permanente divisa. A expresión sen
fronteiras, en cada centímetro de corpo e espírito, significándose.
A tarde, a area da
praia, o sol e unha conversación cúbica, desbordada de teoría metaliteraria que
non alcanza palabras definitivas xamais.....
Reflexións en voz
alta concibidas desde unha beira ata a outra, desde a madurez experimentada,
como tendendo unha ponte de salvación urxente, ata a miña terra firme de
mocidade e inocencia.A vexetación impenetrable de sempre, rozada con palabras
acertadas, separando a ganga do mineral. Baixando á area, ao combate onde os
muíños, son xigantes non poucas veces.
Tampouco esquecerei
xamais, a proverbialidade do seu maxisterio cando sen reservas, nin regateos
mediocres, púxose a mergullar nas pantasmas interiores do artista. Foi como
desatar un multicolor mar, mellor, un río de palabras, un Amazonas inmenso
abríndose camiño na selva inescrutable.
Teimas, obsesións,
medos fundados uns, a maioría imaxinarios, supersticións, hipóteses, teorías,
visións da realidade, prexuízos, composicións de lugar inexactas, deducións
falsas, vicios , frustracións, todo iso mesturado sen medida nas paisaxes da
alma. Pantanos mentais, de onde nace a bolboreta ou a hidra de sete cabezas.
Kerosene de escritor. Desarraigamento de ser humano. A vontade e o tesón do
guerreiro Mandinga como calidades fundamentais; a elegancia do puma; a bravura
do touro; a astucia do raposo, para sacar adiante un inigualable cóctel de
letras.A resistencia, o cactos que sobrevive no deserto, a adaptación ao medio
ambiente, sobrevivir, buscar o precario equilibrio que pode lograrse, entre a
vertixe interior e a hostilidade exterior. Sempre no gume da navalla e freando
coa húmida.....Aquí sucede unha inevitable grima, que enseguida se asocia ao
renxer do xiz no encerado...
A miña emoción,
chegou ao cume da escala sensible, cando co aspecto endurecido e a súa poderosa
voz, clamou vinganza en nome dos escritores inxustamente tratados pola
sociedade. Non hai perdón, non hai cuartel , non hai satisfacción posible.
Sócrates, F.G. Lorca, E.A. Poe, serán vingados algún día. E estano sendo a
diario, cada vez que alguén en algures do mundo escribe unha liña, por
insignificante que isto pareza. A inclusión do norteamericano debíase a que,
aínda que, non foi asasinado directamente polos xefes políticos, foi obrigado a
refuxiarse no alcol, que finalmente acabou coa súa vida. O resultado, é o
mesmo, consiste en eliminar ao xenio e este modo de proceder, non debe quedar
inmune e esquecido por todos nós. Todo home de letras, debese asumir ese sacro compromiso.
Coidemos a semente
que un día esparexeu ao vento dos cinco continentes o chileno Pablo Neruda. É
de mal nados, esquecer este compromiso coa historia. O sangue dun Poeta
derramado, é o maior crime que se pode cometer na galaxia, parello ao cometido
con Xesucristo. Un día venceremos e ese día, o sol volverá sobre os seus pasos,
para significar que está de acordo e que é feliz.
Novamente o soño da
miña sesta na praia estaba latente, disposto a pasearse polo meu recordo á
menor alusión. O sol que agora retrocedía, facíao celebrando o día que ha de
chegar. Mentres tanto, os escritores somos anuncio de vinganza e de compromiso
cos nosos santos.
Estábase divinamente
alí no chiringuito, conversando, entre xente tostada polo sol, que ía e viña. O
tempo íasenos das mans, por unha vez e sen que sirva de precedente, con doce
mansedume.Xeados, bebidas refrescantes, risas, bromas ao noso arredor, baixo as
altas palmeiras que non ten a praia da Lanzada, outras tantos faladoiros
improvisados.A temperatura, a explosión do mercurio, foise amainando
paulatinamente, coa tarde máis que mediada, a voz de Arturo seguía infatigable,
escudriñando en cada recuncho do feito creativo. A brisa nacendo do mar,
acariñaba a nosa pel espida a linguetazos de benestar. O seu sopro daba vida e
alentaba saúde.
Empecei a
preguntarme , como era posible que Arturo, estivese só nas súas vacacións. É
que non tiña muller, esposa, amante, compañeira, ou o que fose. Non parecía en
absoluto un solitario e a xulgar polo visto e oído, a súa compañía, era máis
que agradable. Era este un novo misterio que engadir á súa lenda. Non me
atrevía a preguntarlle cousas tan persoais. A nosa conversación, púxonos en
franca sintonía, agora ben , a súa vida, a súa intimidade eran outra historia.
Non son dos que acostuman a tomar, dedo por brazo, sigo cos demais o
comportamento , que desexaría que os outros, usasen coa miña persoa.Esta é unha
norma sinxela, pero ao mesmo tempo imprescindible para andar pola vida.A miña
confianza con Arturo aínda non alcanzaba para que eu lle formulase unha
pregunta tan directa e persoal como a que a min repentinamente, instaláraseme
na curiosidade.
O mellor era seguir
escoitándoo fluír, pois máis que falar, en ocasións, fluía como unha sonora
fonte de cristalina verdade.Se xurdise a ocasión formularía a pregunta, pero
isto tería que ser ao seu tempo, no momento adecuado, proceder doutra forma
sería túzaro e indigno.
Aquelas horas que
levabamos xuntos, serviron para que a súa voz unísese á voz do mar de fondo,
case como un feito natural.Tan imprescindible era para min oírlle falar, como o
rosmar do mar conectado, vivo, pasada a praia. Aínda así, tratando de ganduxar
unha explicación que respondese á súa aparente soidade, pensei que se cadra
estaba de incógnito, aínda que ben, non me quedei moi convencido, pois o
escritor, sempre está de incógnito. Non é unha estrela da televisión. É máis
ben un home artesanal, que está un pouco aparte e á marxe. Entre os seus
obxectivos non debe estar a popularidade, de calquera estrela mediática ao uso,
que de forma tan inflacionaria, se
divirte en acuñar o século XXI.
Inexplicablemente: O
tempo. Abstracción quimérica, retornando unha e outra vez , con insistencia,
case granítico e plúmbeo nalgúns momentos , ao seu parlamento maratoniano.
É un ben escaso. Hai
que aproveitar o tempo para ser feliz. Esta é a mellor forma de gastalo, sendo
feliz e facendo feliz aos demais. Non hai remedio, nin forma de burlar a súa
lei.O máis intelixente, é saber adaptarse ao seu ritmo. Non se debe sufrir sen
sentido o paso dos anos. O home, vai entrando en sucesivos estadios todos eles
dignos de vivirse, e a mocidade ben entendida é unha cuestión mental.
Toda esta
disquisición, polo demais gratuíta que unha vez si e outra tamén, salpicaba
obsesivamente o seu dicir, a min érame familiar. Sucedía que ao oírllo a un
home como aquel; alto, de rostro curtido, con voz que non me canso de
singularizar, polo seu grave e peculiar ton, coma se á súa lingua afeita a
expresarse noutro idioma lle custase moldear verbas neste. Era esta unha
intriga máis; Arturo tiña un acento que en certo xeito o delataba. Un
madrileño, non falaba desta forma. A súa voz, en ocasións, recordábame á dos
robots, resultaba metálica.
Non sei se querendo,
ou sen darse conta, o vello escritor, ía ensinándome aos poucos, toda a
magnitude da súa personalidade moi especial e distinta ao común.....
IV
Como recentemente
materializada, luminosa e radiante, de súpeto, chegou ata nós unha muller, á
que enseguida calculei, uns corenta anos.
Rubia, o pelo
vigoroso cor cenoria chegándolle ata a cintura, os ollos azuis, os dentes moi
brancos e simétricos. Dirixiuse a Arturo en galego, pero denotando no seu
acento, a mesma falta de familiaridade co idioma.
- Buscábache pola
praia, desde fai moito tempo.
- Estou aquí cuns
mozos amigos. Preséntochos: Esta é Marisol e este é Sexismundo, Mundo para os
amigos, son noivos. Son galegos, de por aquí cerca.....A moza é moi bela
¿verdade?.
- Si é fermosa -
Respondeu Laura.
- O mozo é escritor.
- Tanto gusto - Dixo
a muller recentemente aparecida, e sen máis, sentouse para engadirse á nosa xa
dilatada conversación.
Aquí con maior
contundencia que nunca o soño tan repetido da sesta sobre a area, alcánzame de
pleno.O pelo cor cenoria, os seus trazos, o nome, a súa voz, excepto o traxe de
baño, todo coincidía coa muller que emerxía do océano, montada no alto da
plataforma prateada.Agora as cousas eran reais, ¿Estaba esperto non ?, pois
entón era real. Ela non pareceu recoñecerme, e se o fixo, non o deixou notar. A
sorpresa, foi dando paso á excitación, non podía ser, os soños, convertíanse en
realidade.Polo menos unha persoa, unha muller que non coñecía de nada, nin vira
na miña vida, primeiro mostrábaseme en soños como anunciándose e logo, esa
mesma muller, sentábase á mesa connosco para charlar.Podía ser unha
coincidencia, tiña que ser unha coincidencia. Era unha curiosa e sorprendente
realidade.....Con todo, a miña mente, seguía traballando afanosa, sen máis
éxito que converter o suceso nunha casualidade de grandísima dimensión.Non
podía ser doutro xeito. Admitir outra explicación, era abrir as portas ao
descoñecido e o meu raciocinio, opúñase.....
Entón para min, a
vida explicábase fácil: Nacer, reproducirse, e morrer, non había máis. O ser
humano, era un anaco de materia que pensaba, capaz de darse conta do
espectacular e extraordinaria que é a vida no planeta Terra.Admitía e medio
admito, que o planeta é un xigantesco organismo vivo, nós, somos unha especie
de piollos parasitos, sen maior importancia. O problema nace, ao exercitar a
intelixencia, enterrar aos mortos e ao fabricar obxectos complicados. Máquinas
que nos fan concibir certas esperanzas. Así de hermético era o meu pensamento,
árido, existencial, case inevitable.O meu home de entón, era un ser que debía
buscar a comodidade e o pracer sen máis punta de lapis. A vida na Terra, era
caprichosamente explicable.
Outra cousa distinta
era e é, explicar o planeta Terra, na galaxia Vía Láctea, e no universo en
xeral. E digo era, por canto, na actualidade, a miña opinión, cambiou. Hoxe
creo, que o home descubridor, deixará paso ao home coñecedor. A vida, é en
síntese como pensaba, con todo a pequena escala, cada ser humano obedece ás
súas propias leis.Abriuse dentro de min, unha porta digamos que, Determinista,
en termos Laplacianos, o que poida seguir cruzando este limiar inicial, é ata
para min, impredicible.....Quero significar, que agora son máis feliz, e que a
vida, me arrola con máis agarimo.A vida a pau seco e existencial, é un abismo
demasiado dramático para ser verdade.....Hai un lugar para a esperanza no
universo: O planeta Terra. Hai un lugar para a esperanza do ser humano, que
habita o planeta Terra: O universo.
Definitivamente, o
sol como unha gran bóla de lume alaranxada, acabou descolgándose polo horizonte,
coma se pretendese saciar a súa sede de océano. Á hora do crepúsculo, entre o
día e a noite, chegou tamén o momento dos consellos, agora Arturo cesaba no seu
discurso xenérico, para converterse, nunha especie de mentor do novo aspirante
a escritor, que entón era eu.
Non hai receitas
para escribir ou para ser escritor, o importante , son as ganas que un teña. O
desexo, polo demais sempre gravoso, de ir ganduxando historias que reflicten o
que un sente, ou o que cre sentir, dado que en realidade, a literatura, é un
mundo imposible de determinar con precisión e fixeza, a diferenza do mundo dos
números, e non che descubro nada. Amigo Sexismundo, en literatura, o artista
estase buscando a si mesmo por medio da palabra, a súa loita é total. Darse á
literatura, entregarse sen reservas, nin estratexias, porque nos sae de dentro
e necesitamos achegarnos ao que somos historia a historia.
Marisol e Laura,
entre tanto, comezaban a ignorarnos, tamén elas falando das súas cousas:
vestidos, comidas e viaxes. A muller, sempre tan práctica e terreal, ata Laura
exhibía o comportamento consubstancial ao mundo feminino.Nós por medio da
palabra, iámonos internando máis aló e máis aló , cada vez máis lonxe da praia
da Lanzada.Fíxose a noite, asomaban as primeiras estrelas pestanexantes, a lúa
redonda e branca, iniciaba o seu paseo rutineiro polo ceo.
Agora si que se
estaba estupendamente, a brisa coa chegada da noite, era máis deliciosamente
fresca.O mundo comezaba a estar ben feito. Se existe o paraíso nalgún lugar,
aquela debería ser a súa atmosfera.
Consumiramos varias botellas de bebidas frías, a mesa aparecía poboada de
vidro: os cinceiros, estaban abarrotados de cabichas moi fumadas. Laura e
Marisol, xa se comportaban como vellas amigas, definitivamente, habíanse desentendido
da nosa conversación.
Estas observacións,
realizábaas eu de esguello, entre frase e frase. A verdade, é que nestes
momentos, empezaba eu a desentenderme un tanto de Arturo e o seu torrente de
coñecementos e conceptos. O bo, si breve, dúas veces bo. O vello escritor,
parecía infatigable, pasaran máis de tres horas e como ata as ostras terminan
aburrindo, a min a verdade, tanta indagación , tanta metaliteratura comezaba a
indixestárseme. Non quería ser descortés, así que procuraba seguirlle.Por momentos,
tiven a desagradable sensación de que Arturo, representaba un papel moi ben
estudado, sen fallos, agora ben, estábaselle indo a man, sen dúbida, no
dilatado da súa presenza en escena.
Os do chiringuito,
non parecían molestos pola nosa presenza, limpaban e servían refrescos e máis
refrescos, á pouca xente que ía quedando no local.
O meu interlocutor,
era un home de recursos, quizais notándome un tanto ausente, decidiu botar o
resto e novamente sentinme como sofronizado. Eran de novo momentos máxicos, outra
vez, estaba no seu peto. Critíqueime en conciencia, a suspicaz desconfianza,
catalogándoa como un momento malo e refacéndome, seguín sen regatear oídos. Sen
dúbida eran momentos para o recordo. Algún día, escribiría sobre este
inesperado momento, como fago agora bastantes anos despois, non quero dicir
cantos.....
O aprendiz de
escritor, o soñador, que se atopa co vello mestre. Non apartadizo, non divo,
non inaccesible e por non sei que motivo ou sen motivo algún, empeza a falar da
súa experiencia e faino cun brillo moi especial nos ollos, cunha voz
acariciadora a pesar do seu acento, non me farto de repetilo, as súas palabras,
son o alimento que estaba necesitando o mozo, todo é fantástico e a
conversación prolóngase toda unha tarde de xullo na praia da Lanzada.
Arturo actuou en min
de xeito fundamental, fíxome ver o sinuoso do camiño de escritor, a dificultade
de permanecer neste rumbo. Non todo ía ser fama, nin alegría, había de haber,
situacións delicadas e desagradables. Con desencanto, aínda referiu unha
historia de marxinalidade, de illamento.Ao parecer a súa obra, non interesaba.
Soaba a confesión final, a motivo, a razón última de todo o que había
discursado. Os xefes, queríano calado, caladiño. El tiña cousas que dicir ao
conxunto da sociedade: cousas de importancia, pero o poder amordazaba
subrepticiamente a súa voz, isto doíalle na alma.Sen considerarse: nin
predicador, nin profeta, nin ningún “salva patrias”. Se lle deixasen dicir ,
pór en movemento certas ideas, pór voz aos humildes, expresar o pensamento dos
que sempre calan e sofren a historia, se cadra, outro galo cantaría.....
Porque sempre
segundo a súa teoría, non permanentemente o escritor, debe andar metido entre
ficcións, personaxes e loas inusitadas á natureza. Non, en ocasións, a súa palabra
é necesaria á sociedade. É o seu compromiso. O individuo empuxado aos poucos
pola contorna, esquécese de certo espírito crítico innato e admite e soporta,
soporta e admite. Entón, xorde a voz que se soubo manter firme, a que é capaz
de dicir catro verdades a quen sexa.....O escritor, non debe eludir o seu
compromiso, cos seus contemporáneos e a súa época.Que lle van a perseguir e
acosar por iso está claro, e facerlle a existencia máis dura tamén, pero aínda
así, debe facerlle fronte grazas á súa valentía innata,é a súa
responsabilidade.
Sen caer nunca no
mesianismo ou cousa semellante, coa conciencia tranquila e limpa, pondo a salvo
o seu físico na medida do posible, porque se non acabase, o escritor de verdade
baixa á area, mergúllase no pobo e presta voz aos que calan, aos que están
amordazados, animalizados e inconscientes. A súa palabra, nese momento , está
ao servizo da xente, non debe esperar nada, simplemente, el dáse con amor, con
xenerosidade e non espera nada a cambio. Cumpre co seu traballo, coa súa
función, coa súa ingrata función, coa súa molesta función.O escritor por
comodidade, non se lava as mans como Pilatos, non da as costas, está aí, para
pór o dedo na chaga, para facer que a sociedade evolucione cara ao mellor. Para
que cada home sexa respectado, para que triúnfe a liberdade, para que ninguén
se senta discriminado, para que a felicidade aínda que non poida ser absoluta,
sexa recibida en todos os corazóns.
Todas aquelas
palabras, todas aquelas ansias postas na boca dun home curtido e maduro,
púñanme o sangue en revolución.
Era un pracer da
alma. Arturo, debeu ver en min un mozo distinto, avantaxado para a súa idade,
desexoso de oír o consello de alguén experto no tema. E así era, necesitaba
como auga de maio da comprensión e o agarimo que el, tan xenerosamente,
dedicoume aquela máxica tarde, tan inesquecible como inexplicable. E por
fin.....
- ¿Que vos parece ,
se nós imos a cear ? - Dixo Laura, dirixíndose a nós, mentres Marisol,
levantábase do seu asento.
- ¡ Estupendo,
Estupendo ! , respondeu Arturo. A conversación e o mar abren o apetito.
Persoalmente, tamén
estaba famento. Alimentaramos o espírito, agora o corpo físico, necesitaba
repor enerxías. Conviñemos atoparnos para cear, nun coñecido restaurante da
vila do Grove. Ata alí, iriamos cada parella no seu vehículo. A esas horas,
preto das dez da noite, a caravana desaparecera, así que chegamos enseguida.
Durante o traxecto,
apenas tivemos tempo de falar. Marisol, ensinoume un T.B.O. dos irmáns Zipi e
Zape, onde descubrían unha sirena esculpida en pedra no xardín da
veciña.Regalárallo Laura, máis que nada pola curiosidade do exemplar, que por
un deses celebres erros de imprenta, tan cobizados polos coleccionistas,
repetía a viñeta en cuestión ao longo de todas as súas páxinas.O destinatario
último do T.B.O. era eu. Ao parecer, falando de hobbys, saíu o tema da miña
colección e ben, como mostra de afecto e simpatía regalábamo.
- ¿Non tes nada que
dicir ?. Deberías estar agradecido e contento. Sempre perseguindo esta sorte de
xoias para a túa colección, regálanche un exemplar único e non tes nada que
dicir, sen palabras, sen comentarios.....Non o entendo.
- Sorprendinme
dicindo: nin eu tampouco o entendo. Imos cear, despois falaremos. Hai moito que
falar hoxe, ¿non che parece Marisol ?.
- ¿Non o dirás por
Arturo ?.
- Dígoo por todo ou
¿é que non te das conta ?.
- Non te entendo. De
verdade, non entendo nada - Marisol sempre tan explícita e contundente.
Cando chegamos ao
restaurante convido, Laura e Arturo, xa nós estaban esperando.A dilatada
conversación da praia, impediunos satisfacer a curiosidade mutua e lóxica
destes casos. Apenas sabiamos nada os uns dos outros. Durante a cea, entre
bocado e bocado, houbo tempo para estes detalles. Cada un de nós fixo o seu
propio, curriculum con brevidade.
Eles, pasaban as
súas vacacións nunha casiña alugada, nos arredores do Grove, como todos os
anos. Gustáballes Galicia e en particular, as Rías Baixas, sobre todo a Ría de
Arousa. Ás sobremesas, para festexar o sesenta aniversario de Arturo, brindamos
con champaña francesa e despedímonos.....¡Ah! esquecíaseme, de sobremesa, a
instancia de Arturo, tomamos laranxas, unhas saborosas laranxas redondas e
cheas de mollo.....Atrás quedaba unha suxestiva e suxerinte tarde de praia
laranxa.
Ao día seguinte, domingo,
mentres tomaba café nun restaurante próximo á miña casa:o Lolita, lin no xornal
un breve, dedicado ás nubes circulares. O xornalista, recollía o feito, baixo o
título de :” Curioso Fenómeno”; explicaba logo cientificamente a formación
deste tipo de nubes e terminaba referindo como algúns curiosos, pretendían que
se tratase de naves extraterrestres espías.
Ao fío desta
noticia, recordei o meu soño na praia, sobre todo o retallo ou anaco do vestido
bordado en fío de ouro, presuntamente pertencente á virxe da Lanzada. Paguei o
café e saín pitando para a casa de Marisol, o roto en cuestión, debía acharse
no seu zurrón de praia. Tratábase de recollelo e ir ata o santuario, unha vez
alí, comprobaría se o vestido da Virxe, sufrira algún tipo de dano.....Marisol,
negouse a acompañarme, argumentando que tiña cousas que facer e logo das miñas
explicacións, dixo estar segura de que se trataba dun anaco de vestido da
boneca Barbie Noiva; ela nos seus tempos , tivera unha e recoñecía o retallo
sen ningunha dúbida, o vento levouno ata a toalla e a túa imaxinación,
referíase a min, fixo o resto. Ademais coñecéndoche non me sorprende, ti sempre
tan nas minchas, como onte, toda a tarde chamándolle Arturo ao meu pai e Laura
a mamá. Confundes a realidade coa fantasía, tesme farta e xa non che quero -
isto último dito con definitivas bágoas de crocodilo nos ollos- e ben -
acabouse tamén o meu romance con Marisol , e só queda agora esta presumible
historia alaranxada, porque hai moitas laranxas rodando por ela claro que si.....Por R.S. Lago para seguidores e amigos.
