TÍTULO DA OBRA: OS MORTOS QUE AMEI
AUTORA: IRIA COLLAZO
EDITORIAL: LITERARIA RONSEL DE GALAXIA ANO 224. 169 Páxinas.
SINOPSIS E COMENTARIOS
Oito apelidos galegos, que non se fan explícitos no texto, os dos matrimonios compostos por : Ramiro e Celeste pola parte paterna e Antón e Vita pola materna da narradora, (isto é unha dedución miña por coñecementos alleos á obra como habitante do territorio onde esta respira). Os primeiros teñen casa aberta nas abas do monte Güimil de Agudelo e os segundos na aldea do Illó de Valiñas. Lugares e parroquias pertencentes todos eles ao concello de Barro. No primeiro matrimonio, falece o ferroviario e gran fumador de Ducados, Ramiro, de cancro de pulmón e no segundo Vita, a da perna estarricada. Unha viaxe cara ás terras do sur da península, concretamente a Ronda en Málaga, une na condución do vehículo e no propósito: visitar a un vello amor imposible, aos dous consogros superviventes: Antón e Celeste que levan con eles a un can de raza loba chamado Elvis.
Facer literatura, en eidos tan doídos e ao mesmo tempo salvaxes coma os de Barro, non é tarefa fácil e a autora, a través dunha voz narradora omnímoda consígueo. Hai de fondo un realismo máxico que, posibilita a visión dos mortos, se non se toman as pirulas recitadas polos psiquiatras. Despois, a través do humor, o coñecemento exhaustivo do medio, o amor á terra e aos personaxes, despregase un texto ambicioso, que preme, case de maneira enciclopédica, en moitísimas teclas, todas interesantes. A novela é un poliedro, un cubo de rubik de sesenta caras ou capítulos de diversa extensión que, incide e matiza a historia básica dos catro avós da autora, ao tempo que transmite o latexo íntimo de toda unha época. A tristura e a mágoa pola perda dos patrucios, ¡mortos amados!, envolve a obra toda dun desacougo existencial tan rosaliano como irresoluble...
Frases: 1.As campás da igrexa de Valiñas din ao repicalas: ¡valequenten!, ¡valequenten! ¡valequenten!. 2. Mentres entre os carballos o vento asubiaba un tema de Ennio Morricone. 3. Ao pasar o Padornelo todo é costa abaixo. 4. Fóra de Galiza a terra é seca coma o cu dun vello. “A solidariedade é a tenrura dos pobos” de Ernesto Che Guevara.
